30 maart, 2015

251 - Het onbekende onbekende

Vandaag werd ik verrast met een cadeautje van junior, die zoals ik al eerder schreef hard op weg is om zelf een boekensneuper te worden. Zij was met een vriendin langs een aantal boekhandels geweest (is er een betere besteding van je tijd?) en gaf mij als resultaat daarvan het boekje van Mark Forsyth cadeau dat verschenen is als nieuwjaarsgeschenk bij Uitgeverij Walewein: Het onbekende onbekende. Boekhandels en het genot van niet krijgen wat je wilde (in het Engels: The Unknown Unknown: Bookshops and the delight of not getting what you wanted).

Het boekje is een mooi pleidooi voor de gang naar de Betere Boekhandel zodat je geconfronteerd wordt met boeken waarvan je niet wist dat je ze niet kende: de onbekende onbekende boeken. Forsyth hanteert drie categorieën als het gaat om boeken die je wilt lezen of hebt gelezen: de bekende bekende (boeken die je wilde lezen en ook hebt gelezen), de bekende onbekende (boeken die je niet wilt lezen en waarvan je ook weet dat je ze niet wilt lezen) en de onbekende onbekende (boeken waarvan je niet wist dat je ze niet kende, maar die bij nader inzien je leven veranderen als je ze gaat lezen).

De stelling van Forsyth is niet onbekend. Als we zoeken op internet - of het nu om boeken, informatie of nieuwe schoenen gaat - dan krijgen we wat we vragen: we zoeken het bekende, of het bekende onbekende. We weten wat we missen en dat zoeken we op. Zo zoek ik ook vaak door Marktplaats of Boekwinkeltjes.nl heen - gericht zoeken naar titels of auteurs. Maar per ongeluk stuiten op boeken die je niet kent of waar je nooit naar zou zoeken, dat lukt je eigenlijk het beste in fysieke boekhandels waar mensen deze boeken aan je geven. Of vrienden die dat doen. Of medebloggers. Of de boekenbijlage in de krant, zoals ik in mijn vorige stukje schreef (of jaren geleden al over dit onbekende onbekende boek). Allemaal manieren om op het onbekende onbekende te stuiten (en daarmee een nieuwe behoefte te kweken). Maar in de Betere Boekhandel mag je erop vertrouwen dat er al een eerste selectie is gemaakt en dat alles aan het kwaliteitscriterium voldoet, dus pleit Forsyth ervoor om daar met je ogen dicht naar binnen te stappen en het eerste de beste boek te kopen dat je van de plank trekt. Alleen dan wordt je echt verrast.

Het leuke van dit cadeau is dat het in zichzelf de stelling van de inhoud bewijst: ik wist niet dat het boekje van Forsyth bestond, maar het is een prachtige aanvulling van mijn boekencollectie: een mooie voorbeeld van het onbekende onbekende dus.

Overigens ben ik het niet helemaal met de boodschap van Forsyth eens. In toenemende mate wijzen digitale sites je immers ook op boeken die in de periferie liggen van jouw eigen smaak: de categorie "anderen die dit boek bestelden, bestelden ook deze". Of op Librarything bijvoorbeeld de overenstemmende verzamelingen, waarbij je ziet welke boeken gekocht worden door degenen die ongeveer jouw smaak van boeken hebben. En zoals ik hierboven zei: vrienden, medebloggers, andere media. Dat is niet helemaal lukraak boeken zoeken zoals Forsyth bepleit (alleen in de Betere Boekhandel, niet ergens anders) maar ik heb toch menig boek op deze manier gevonden waarvan ik het bestaan niet kende en die nu staat te prijken in mijn boekenkast c.q. op mijn lijst met desiderata.

Al met al kan er wat mij betreft niet genoeg gepleit worden voor het behoud van boekhandels. Dus laten we daar in navolging van Forsyth ook veel gebruik van maken. In dat verband vond ik de lofzang in de Volkskrant van vanmorgen over de doorstart van Dekker v.d. Vegt in Nijmegen na het Polare-debacle een mooi voorbeeld hiervan: er wordt gewoon winst gemaakt in de Keizerstad! Het bestaan van dit soort boekhandels vergroot de kans dat we op het onbekende onbekende stuiten.

In mijn geval nog eens extra doordat ik de ogen van junior heb die voor mij speuren op plaatsen waar ik zelf niet kom, en die mij vertelt wat ik écht moet lezen, alsof mijn boekenkasten al niet vol genoeg staan...