07 juli, 2008

154 - De waarde van kristal

Boeken verzamelen doe je niet uit winstoogmerk, als het goed is tenminste. Iedere boekenverzamelaar weet wat het kost om boeken te kopen en koopt over het algemeen verder tot het faillisement nadert. En uiteraard hoop je dat als het nodig is de verzameling minstens de investering opbrengt, maar de kans daarop is klein. Mijn recente verkoopavontuur bij Aioloz is daarvan het bewijs: verkopen aan een antiquariaat levert weinig rendement op.

Boeken koop je kortom vanwege de waarde voor je verzameling, de noodzaak om dat éne puzzelstukje te leggen, de behoefte aan een totaaloverzicht, het genot van mooi drukwerk of de begeerte naar zeldzame exemplaren.

Maar soms is het ook goed als je bevestigd wordt in je goede neus. In december 2006 kocht ik via eBay de uitgave Kristal. Letterkunidge productie 1935. De belangrijkste reden voor de aanschaf was de handtekening van één van de auteurs in het boek, namelijk Bordewijk. Mijn suggestie was dat dit boek een koopje was (ik betaalde € 43) omdat handtekeningen van Bordewijk zeldzaam zijn.

Afgelopen week ontving ik de 268e nieuwsbrief van Fokas Holthuis in mijn mailbox. Elke week weet Fokas een nieuwe verzameling begeerlijke exemplaren op te sommen. Het thema van deze week was "meervoudig gesigneerd + aanwinsten". Eén van de aangeboden exemplaren is dezelfde uitgave van Kristal uit 1935. Lees de omschrijving:

KRISTAL. Letterkundige productie 1935. Amsterdam/Antwerpen, De Spieghel/Het Kompas, [1935]. Linnen (rug verschoten). 224 p. 1e druk.

€ 165,-
* In deze bloemlezing werd alleen ongepubliceerd werk opgenomen van o.a. J.C. Bloem, F. Bordewijk, Menno ter Braak, Antoon Coolen, Pierre Kemp, H. Marsman, Nescio, M. Nijhoff, E. du Perron, A. Roland Holst en S. Vestdijk.
Afgezien van het feit dat in Kristal veel belangrijk werk in eerste druk te vinden is, maken met name de vaak elders niet gepubliceerde portretten en karikaturen deze uitgave bovengemiddeld interessant.
Dit exemplaar draagt als toegevoegde weelde op de Franse titel de handtekeningen van F. BORDEWIJK (Bordewijk signeerde maar zelden!), Jan ENGELMAN (zie afbeelding, S.), Henriëtte van EYK, Emmy van LOKHORST, Martinus NIJHOFF, Marianne PHILIPS, Mien PROOST, Eva RAEDT de CANTER en A. ROLAND HOLST.

Blijkens een aantekening onderaan de Franse titel én een los bijgevoegd knipsel werd dit exemplaar gesigneerd op 2 november 1935 bij Boekhandel Broese in Utrecht, waar de negen signerende auteurs voorlazen ter gelegenheid van de presentatie van het boek: 'En toen begon het eigenlijke feest, dat bestond uit het bezichtigen van de tentoonstelling, maar meer nog in het koopen van een exemplaar van het jaarboek, waarbij negen van 60 "literaire stars" zich bereid hadden verklaard hun bijdrage te signeeren'.

Het mooie van deze omschrijving is dat ik nu ook de geschiedenis van mijn exemplaar ken: de eerste eigenaar moet ook op 2 november 1935 bij Broese in Utrecht zijn geweest bij de presentatie, want mijn exemplaar heeft exact dezelfde 9 handtekeningen. Grappig genoeg bood Fokas in november 2005 (let wel: op de dag af 70 jaar na de presentatie van het boek) eveneens een exemplaar van Kristal 1935 aan, alleen had dat exemplaar 8 van de 9 handtekeningen. Kennelijk durfde de koper ervan destijds niet aan Bordewijk een handtekening te vragen, of Bordewijk moest eerder weg of misschien zat hij even op het toilet. Hoe dan ook, een exemplaar met 8 handtekeningen moest bijna 3 jaar geleden 95 euro kosten. Los van de eventuele inflatie blijkt een handtekening van Bordewijk 70 euro te kosten.

Wie boeken verzamelt beschouwt zijn boeken als huisgenoten en wil daarom alles van het boek weten: waar is de reis naar de eigen bibliotheek begonnen en hoe is men daar gekomen? Dat is een thema dat aan de orde komt in het boek Bericht vanaf de plank van Andrea Kerbaker waarin een boek vertelt over zijn eigen belevenissen op weg naar zijn huidige plek in de boekenkast. Ik heb er hier een bericht over geschreven.

Ik weet nu van één van mijn boeken dat de reis is begonnen in Utrecht, bij Broese. Ik ben blij met antiquariaten zoals Fokas, die niet alleen boeken verhandelen, maar ook de verzamelaar inzicht bieden in de omzwervingen van zijn schatten.

Geen opmerkingen: