30 maart, 2005

47 - Binnenwaaiende boeken (2)

Dit weblog is voor steeds meer mensen aanleiding mij een boek te sturen. Schreef ik kortgeleden over het prachtexemplaar dat ik van Verwijs kreeg, nu kreeg ik een mail van de WPG-groep, of ik het boek "Klare Taal" van Richard Osinga zou willen lezen en recenseren. 

De vraag of ik een boek zou willen lezen kan natuurlijk hooguit retorisch bedoeld zijn. Maar de vraag is natuurlijk ook waarom ik dít boek wilde hebben. Immers, je bent een boekenzoeker of niet, en zoeken naar boeken houdt toch in dat je weet wat je wilt hebben? Dat je dus alleen boeken zoekt die op je lijstje staan, en de rest niet? Dat is op zich waar, maar dat neemt niet weg dat ik me ook nog wil laten verrassen. Ik weet vrij precies welke boeken ik wil hebben en ik weet ook welke boeken ik beslist niet wil hebben. 

Maar daartussen zit een gapend gat; van de twaalfduizend titels (=24 miljoen boeken) die er jaarlijks in Nederland worden uitgegeven, ontgaat mij er weleens een enkele. Vandaar dat ik gretig ja zei op het aanbod om Osinga’s boek te lezen: verras me maar! Achteraf kan ik zeggen dat ik vooral aangenaam verrast was door "Klare taal". In de pers is al een paar keer over de schrijfstijl van Osinga geschreven: korte, heldere zinnen. Je weet precies waar je aan toe bent, taal zonder veel franje. Als A.F.Th. van der Heijden het ene kant van het spectrum is, is Osinga het andere. Klare taal dus, in dat boek van Osinga. Maar dat leest wél lekker: je ziet zonder veel moeite in het verhaal en het blijft boeien tot het eind. 

Witte Singel in Leiden
 Want dat is natuurlijk waar het om gaat: het verhaal. Nederlandse jongen maakt Marokkaans meisje zwanger, trouwt met haar en komt intussen terecht in het Nederlandse debat over integratie en de verlichte Islam tegen de achtergrond van 9/11 en de moord op Van Gogh. Door al het maatschappelijke gedoe raakt zijn relatie in het slop. Maar wat opvallend is, is de manier waarop Osinga de thema’s behandelt: zonder zwaar op de hand te zijn en zonder al te veel te vervallen in ofwel politiek correcte beschrijvingen of juist heel erg negatief te worden. Geen Balkenende en geen Hirsi Ali of Van Gogh, dus. Hij beschrijft gewoon een huwelijk tussen twee mensen, toevallig uit andere culturen, met alle problemen die daarbij horen. Die problemen ontstaan vooral door de keuzes die worden gemaakt of niet gemaakt. Vooral de dilemma’s van Jacob zijn herkenbaar: het gebrek aan invoelingsvermogen, de passiviteit die dat oplevert, het zoeken naar evenwicht tussen werk en thuis zijn zeer herkenbaar. Hoe hij de meest cruciale dingen in zijn relatie - een echo van zijn ongeboren kind - vergeet, maar louter trivialiteiten (voetbaluitslagen uit de Gouden Gids Divisie) vakkundig onthoudt... Het kan niet anders of Jacob moet voor veel mannen heel herkenbaar zijn. Daartussendoor speelt het maatschappelijk debat, wat Osinga nu en dan aanroert, maar zonder stellig positie te kiezen. Maar ook het opportunisme van Jacob’s vrienden is herkenbaar. Op het snijvlak van een studentenleven en een maatschappelijke carrière, krijgen ze maar moeizaam vat op hun leven. Wat mij tot slot aansprak was de herkenbaarheid van de locaties: Leiden, de Witte Singel en de Universiteitsgebouwen daar, Amsterdam, het centrum, West, de VU: I’ve been there. Waar Jacob doorheen fietst of loopt, liggen ook mijn voetstappen. De treinen die hij pakt, heb ik ingezeten. De Burger King op Schiphol, daar forens ik wekelijks langs. 

Het was een verstandige keuze van de WPG-groep om mij dit boek te sturen. Laat het de eerste zijn in een lange reeks. En u, lezer: lees dit boek! sneuper

Geen opmerkingen: